آموزش درباره مواد مخدر با رویکرد مهارتهای زندگی تلاش میکند تا تعادلی را میان ارائه اطلاعات درباره مواد و ایجاد شرایطی برای شکلگیری مهارتها و ارزشها به وجود آورد. درواقع این رویکرد، ترکیبی از ارائه اطلاعات درباره مواد و عوارض آن همراه با آموزش مهارتهای پیشگیری از مصرف مواد است. تحت این شرایط، نوجوان میتواند رشد سالمی را سپری، با مشکلات خود مقابله و در برابر فشارهای موجود برای مصرف مواد، ایستادگی کند.مهارتهایی نظیر؛ تقویت اعتماد به نفس (احترام به خود)، انتخاب هدفهای قابل دسترس و واقعی، مقابله با اضطراب، ایستادگی در برابر فشار همسالان، ارتباط موثر با دیگران، تصمیمگیری کردن، برخورد موثر با تعارضهای درونی و مقابله جراتمند (جسورانه) با موقعیتهایی که در آنها مصرف مواد پیشنهاد میشود.
به همین دلیل، برای رشد این مهارتها لازم است تا مربی (آموزشدهنده) آموزشهای لازم را در زمینه مواد و آثار آن و نیز بیماریهای عفونی (ایدز و هپاتیت) دیده باشد و در عین حال نسبت به هنجارها و ارزشهای فرهنگی حساسیت نشان دهد، همچنین شرایطی را برای تمرین کردن و تفکر ایجاد کند. باید بدانیم که مهارتها و ارزشهایی که در برنامه «آموزش درباره مواد با تکیه بر مهارتهای زندگی» برای پیشگیری از مصرف مواد آموزش داده میشوند، این قابلیت را دارند که در همه ابعاد زندگی یک جوان به کار بسته شوند. با این حال، این مهارتها را باید در موقعیتهای بالقوه خطرناک و مشوق مصرف مواد به کار برد تا برای دانشآموزان ملموستر و بامعناتر جلوه کنند.
اثربخشی برنامه آموزش مهارتهای زندگی در صورتی افزایش مییابد که بتوان آن را به منزله بخشی از یک برنامه آموزش تندرستی جامع درآورد.
گفتنی است عوارض مصرف مواد در فرد به سه عامل فردی – علت مصرف مواد،اجتماعی و محیطی – بافت اجتماعیای که مواد در آن استفاده میشود و عوامل مرتبط با مواد – ویژگیها و آثار خود ماده بستگي دارد. درواقع برنامه آموزش مواد با تکیه بر مهارتهای زندگی به دو عامل اول میپردازد (فردی و اجتماعی). این کار از طریق آموزش مهارتهای فردی و بین فردی و از طریق فرآیند تصمیمگیری کردن انجام میشود.
با توجه به تعریف گستردهای که مواد دارند، برنامه آموزش درباره مواد متکی بر مهارتهای زندگی با هدف مصرف نکردن مواد مخدر، به تاخیر انداختن سن شروع مصرف مواد، متوقف ساختن مصرف مواد، افزایش آگاهی (اطلاعات) دانشآموز درباره عوارض ناشی از مصرف مواد و تقویت توانایی تصمیمگیری کردن برای انتخاب سبک زندگی سالمتر برنامه ريزي مي شود.
معلمان و آموزشدهندگان برای آنکه بتوانند کارآیی لازم را داشته باشند، باید دارای حد مشخصی از اطلاعات باشند. موارد دانشی زیر بیانگر انتظارات از یک متخصص نیست، بلکه حاکی از تسهیلگری است که نیازهای دانشآموزان را درک میکند و به آنها احترام میگذارد، در عین حال، در مدیریت بحثهای کلاسی و پاسخگویی به سوالات دانشآموزان تواناست.
معلم یا تسهیلگر باید درباره رشد جسمی و روانی، کنترل بیماریهای عفونی، ترکیبات اصلی مواد مخدر رایج، اسامی خیابانی آنها و تاثیرات هر یک، سیاستها و برنامههای جامع درباره مواد مخدر و قوانین مرتبط با مصرف مواد، روندها و الگوهای جاری جامعه در مصرف مواد مخدر و منابع و سازمانهای مرتبط با مواد و عملکرد هر یک از آنها اطلاعات کافی داشته باشد.
با توجه به جايگاه ارزشها و باورها ، بدیهی است، هر جامعهای باورهای متفاوتی درباره مواد مخدر دارد. این باورها و نگرشها در معرض تغییرند. در عین حال، نگرشها و باورهای فردی دانشآموزان نیز درباره این موضوع متفاوت است و باید فرصتی را به وجود آورد تا آنها بتوانند به شناخت بهتری از باورهای خود و در قیاس با نگرشهای والدین، همسالان، مذهب، محله و اجتماع برسند.
از این رو، نگرشهای معلمان یا تسهیلگران نسبت به دانشآموزان و «آموزش سلامت و مفاهیم مرتبط» ممکن است مهارتها و دانش مورد تاکید را تحت تاثیر قرار دهد. از اين رو یک تسهیلگر کارآمد بايد باور داشته باشد که بیشتر یک تسهیلگر یادگیری است تا یک ارائهدهنده اطلاعات، پذیرش محدودیتهای فردی و علاقهمند بودن به کمک و حمایت دیگران، احترام به خانواده دانشآموز به رغم علاقهمندی به سبکی دیگر از خانواده، احترام به باورها و عقاید متفاوتی که لزوماً غیرقابل پذیرش نیستند، احترام به جسم انسان و رشد فیزیکی و اجتماعی وی و این باور که موضوع مواد مخدر و مطرح کردن آن در مدرسه امری جایز و مهم است.
نظرات شما عزیزان: